Starosno uslovljena degeneracija makule

Vid je najvažnije čovekovo čulo, nijme primamo čak do 80 % svih informacija. Zbog toga je važno da zaštitimo naš vid od svih negativnih uticaja spoljašnjeg i radnog okruženja, kao što je npr. sunčevo zračenje, zračenje TV ekrana ili monitora računara itd. 

Takođe sa godinama se povećava i rizik od degenerativnih oboljenja očiju, posebno starosno uslovljenje degeneracije makule (SUDM) katarkte. 

Starosno uslovljena degeneracija makule (SUDM)

Pre 30 godina ova bolest je bila retka, a sada je jedna od najčešćih uzroka slepila u razvijenim zemjama. Tačan uzrok bolesti nije poznat, ali se pretpostavlja da do razvoja bolesti dolazi usled uticaja nekoliko različitih faktora, kao što su npr. promena spoljnih uticaja životne sredine (sunčevo i druga zračenja...) i trenutni stil života (stres, ishrana, ...). 

Prilikom prodiranja svetlosti u oko, svetlost pada na mrežnjaču. Tu se nalazi tačka najoštrijeg vida mrežnjače – tzv. žuta mrlja (makula). Od mrežnjače se zatim slika prenosi putem očnog živca do mozga. Prilikom padanja svetla na mrežnjaču, tu se proizvode štetne materije - tzv. slobodni radikali. Štetne materije se akumuliraju i oštećuju glavnu makulu. Ako se ne otklone, to može da ošteti pa čak i da ubije ćelije makule i da izazove SUDM. Lutein i zeaksantin – su pigmenti neophodni za normalno funkcionisanje mrežnjače, ali koje organizam ne može sam da proizvede, i zbog toga ih je potrebno unositi spolja. Ovi pigmenti ne samo da hrane mrežnjaču, nego je isto tako i štite, kao filter koji apsorbuje deo svetlosnih štetnih zrakova. Zbog toga ih takođe nazivamo „unutrašnje naočare“. Princip ove „zaštite“ je uklanjanje slobodnih radikala. Ovaj proces se odvija u skladu sa drugim antioksidantima (vitamini A, E, C) i određenim elementima (selen, cink). 

U rizičnu grupu za nastanka SUDM spadaju: starije osobe, pušači, žene, osobe sa svetlom bojom dužice, koji imaju niži nivo luteina u mrežnjači i osobe koje su operisane od katarakte.

Siva mrena (katarakta)

Katarakta je zamagljenje očnog sočiva, koje proizilazi iz promene strukture i rasporeda proteiniskih vlakana u njemu. Sočivo se vremenom ili uticajem raznih faktora (npr. lekova, raznih bolesti) menja, postepeno dolazi do njegovog zamućivanja i tako postaje sve neprovidnije. Time se pogoršava prodor svetla, slika na mrežnjači je razmazana, narušava se oštrina i definisanost lika na retini, čovek okolinu percipira nejasno, mutno i zamagljeno. Pri operaciji se prirodno sočivo zamenjuje veštačkim, usled čega dolazi do izoštravanja vida. Nakon te operacije više svetlosti prodire u oči. Ranjivo i osetljivo tkivo očnog dna po operaciji ne prilagođava se odmah nagloj promeni i često nedovoljno neutralizuje svetlosnu energiju. Upravo uzimanjem luteina i zeaksantina bar tri meseca pre operacije i posle nje, sprema oči pacijenta za nove svetlosne uslove.